Artykuł został przywrócony z poprzedniej wersji strony gdyż może się okazać pomocny dla internautów.
Jak wygląda prawidłowy stolec?
Wygląd stolca u noworodka i niemowlaka zależy od diety.
Tuż po urodzeniu noworodek oddaje smółkę, czyli bardzo ciemny, lepki stolec, który ciężko wymyć. Po kilku wypróżnieniach tego typu pojawia się kupka o wyglądzie zbliżonym do lekko ściętej jajecznicy lub musztardy. W zależności czy dziecko karmione jest piersią czy mlekiem modyfikowanym stolec wygląda inaczej.
Niemowlę karmione mlekiem matki może robić kupkę od kilkunastu razy na dobę do tylko jednej na tydzień. Jeśli rzadkiemu oddawaniu stolca nie towarzyszą żadne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, nie ma wzdęć brzuszka, ani kolek, to nie należy się przejmować, po prostu mleko mamy jest tak dobrze wchłaniane w jelitach dziecka, że nie zostaje już nic na uformowanie kału. Stolec dziecka pijącego mleko z piersi może być zupełnie wodnisty lub przypominać jajecznicę, od czasu do czasu może mieć także odcień zielonego koloru.
Stolec niemowlaka karmionego sztucznie jest najczęściej bardziej zwarty i przypomina jajecznicę. Prawidłowo uformowany stolec u dziecka jak i dorosłego jest w kształcie parówki lub kiełbaski, która może na swojej powierzchni mieć niewielkie nierówności i spękania lub być całkowicie gładka. Stolec powinien być miękki i oddawany z łatwością, bez większego wysiłku.
Co to są zaparcia czynnościowe? Jak je rozpoznać?
Zaparcia czynnościowe możemy rozpoznać, gdy dziecko nie oddaje stolca częściej niż 2 razy w tygodniu, a i to z trudnościami. Kupka jest twarda, powoduje ból w trakcie defakacji, czyli w momencie oddawania stolca. Dolegliwości te utrzymują się co najmniej miesiąc, a u dzieci powyżej 4 roku życia, co najmniej przez 2 miesiące. Dodatkowo zaparciom może towarzyszyć brudzenie majteczek, gdy niewielkie ilości stolca, który zalega w odbytnicy wydostaje się na zewnątrz. Niekiedy, gdy już dziecku uda się załatwić, stolec jest bardzo obfity, potrafi zatkać toaletę.
Głównym objawom może towarzyszyć dodatkowo drażliwość, unikanie korzystania z toalety lub nocnika, zmniejszony apetyt. Rodzice zwłaszcza u małych dzieci obserwują zachowania, które mają na celu powstrzymywanie się od oddawania stolca. Maluch usztywnia się, chodzi na palcach, często w kółko lub chowa się. Nie chce zrobić kupki, bo to wiąże się z bólem przy jej wychodzeniu. Pojawia się efekt błędnego koła, bo wstrzymywane masy kałowe stają się coraz bardziej zbite i twarde, w rezultacie wypróżnianie staje się jeszcze bardziej bolesne.
Kto najczęściej zmaga się z tą nieprzyjemną dolegliwością?
Na zaparcia czynnościowe choruje 3-5% dzieci, najczęściej w wieku 2 do 4 lat. Częściej chorują chłopcy.
Jakie są przyczyny zaparć czynnościowych?
Do zaparcia czynnościowego dochodzi najczęściej przy zmianie diety z płynnej na stałą (gdy miejsce mleka zaczynają zastępować inne pokarmy) lub w trakcie nauki korzystania z nocnika. U starszych dzieci przyczyną często jest niechęć korzystania z toalety w szkole. Dieta uboga w błonnik i z bardzo ograniczoną ilością płynów powoduje, że stolec jest dużo twardszy i znacznie ciężej przechodzi przez odbytnicę i na zewnątrz ciała.
Jak leczyć zaparcia czynnościowe?
Przede wszystkim do wszystkiego musimy podejść spokojnie. Nie zmuszać dziecka do siedzenia na toalecie przez wiele minut, aż zrobi kupkę. Nie krzyczeć i nie zawstydzać dziecka gdy pobrudzi majteczki.
Pierwszą rzeczą jaką należy zrobić to oczyścić jelita z zalegających mas kałowych. Możemy dać leki doustnie z dużą ilością płynów z grupy makrogoli (Dicopeg, Forlax), które są bardzo dobrze tolerowane przez dzieci. Rozluźniają one masy kałowe w jelitach. Działają można by rzec od góry. Od dołu możemy zastosować czopek glicerynowy, który rozluźni masy kałowe od drugiej strony oraz ułatwi ich wyjście nadając poślizg.
Druga rzecz to zapobieganie kolejnym zaparciom. Przyglądamy się diecie dziecka, czy jest w niej wystarczająca ilość płynów i błonnika. Gdzie znaleźć błonnik? Błonnik ma kilka frakcji, wyróżniamy błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny w wodzie. Oba rodzaje są niezmiernie istotne w prawidłowym formowaniu stolca, dlatego tak ważne jest urozmaicenie diety, aby spożywać różne rodzaje błonnika. Błonnik znajduje się we wszystkich owocach i warzywach spożywanych na surowo, a także w gotowanej fasoli, grochu. Orzechy, bakalie, kasze, płatki owsiane to także źródło błonnika. Najważniejsze, aby błonnik pochodził z różnych źródeł, część z owoców, część z pieczywa pełnoziarnistego, część z musli. Aby błonnik spełniał swoją rolę bardzo ważne jest odpowiednie nawodnienie. Najlepiej, aby dziecko do picia dostawało wodę, zabronione są soki o działaniu zapierającym takie jak bananowy, marchewkowy. Kaszek ryżowych także należy się wystrzegać wprowadzając na ich miejsce pełnoziarniste. Słodycze są zabronione!!!
Trening defekacji, czyli nauka robienia kupy. Tu bardzo duże znaczenie ma rola rodziców, ich codzienne starania, aby dziecko usiadło na toaletę i w spokojnej atmosferze oddało stolec. Po każdej udanej próbie zrobienia kupki dobrze jest dziecko nagrodzić na przykład specjalną naklejką lub czymś innym na czym dziecku zależy. Nauka korzystania z toalety jest często długa, wymagająca cierpliwości ze strony rodziców i konsekwencji w nauce pożądanych zachowań. Czasami zamiast na nocnik dziecko woli siadać na dorosłą toaletę, to też może być użyte jako zachęta do nauki robienia kupki „jak dorosły”.
Nie należy gwałtownie odstawiać leków jakimi są makrogole, aby stolce były miękkie przez cały czas, zanim dziecko nie osiągnie prawidłowej diety, a jelita nie nauczą się jak prawidłowo działać.
Gdy dziecko oddaje codziennie lub co drugi dzień stolec i jest on prawidłowy, wówczas powoli zmniejszamy dawkę leków do ich całkowitego odstawienia.
Wysiłek fizyczny jest niezwykle istotny zwłaszcza u starszych dzieci. Jelita nie będą działać prawidłowo jeśli pozbawimy się ruchu. Kilka brzuszków, trochę pajacyków i jelita będą dużo lepiej pracować.
Co jeść?
Najważniejsza jest urozmaicona dieta.
Dla ułatwienia poniżej przedstawiam spis produktów o największej zawartości błonnika
Produkty bardzo bogate w błonnik (zawierające ponad 5 g błonnika na 100g produktu):
- Mąki pełnoziarniste
- Orzechy
- Otręby pszenne
- Płatki owsiane
- Suszone morele, jabłka i śliwki (oczywiście bez siarki jako konserwantu)
- Fasola biała
- Groch
- Groszek zielony
- Brukselka
- Bób
- Korzeń pietruszki
- Seler
- Czarna porzeczka Nigdy nie ograniczajmy się jednak tylko do nich.
Artykuł napisany na podstawie wiedzy zawartej w “Gastroenterologia dziecięca” pod redakcją Piotra Albrechta
Artykuł został przywrócony z poprzedniej wersji strony gdyż może się okazać pomocny dla internautów.
